baştan aşağı kapitalist düzenin ihtiyaçları için başlatılmış olan, ancak zencilere özgürlük adı altında dünyaya ve halka sunulan savaş. endüstri olarak gelişen kuzey eyaletleri ile tarımsal açıdan güçlü güney eyaletleri arasında geçmiştir. bu durumdan dolayı kuzeyde sermaye ve para, güneyde ise toprak vardı.
güney eyaletleri richmond'u başkent ilan edip, washington yönetiminden çıkıp bir konfederasyon kurmuşlardı. tek istedikleri sorunsuz işleyen afrikalı köle-toprak sahibi beyaz adam ilişkisinin bozulmaması, feodal düzenin yıkılmaması idi. güney eyaletleri afrikadan köle alıp tarlalarında çalıştırıyorlardı. köleler ise karın tokluğuna toprak sahibi ile yaşıyor, geçim derdi yaşamıyordu.
kuzey ise endüstriyel olarak hızla büyüyor ve insan gücüne ihtiyaç duyup, işçi sınıfını yaratması ve bu sınıfı genişletip doldurması gerekiyordu. önceleri beyazlar içşi olarak çalışırken, kuzey bunun yetersiz olduğunu ve beyazları kullanmak yerine zencileri işçi yapmanın daha karlı ve yararlı olacağını görüp, güneydeki köle zencilerin özgürlük kazanması gerektiğini söyleyerek 1860'da savaş açtı.
güneyin bir milyon askerlik ordusuna, kuzey bir buçuk milyon askerlik ordusu ile karşılık verecekti. ama kuzeyin en büyük gücü endüstriyel ordusu idi. yani ellerinde teknolojik olarak daha üstün silahlar bulunuyordu. bunun en büyük örneği makinalı tüfeklerin atası olan mitralyöz idi. ancak ilk yıl güney ordusu kuzey ordusunu ağır bozgunlara uğratmış, savaşta üstün taraf olarak görünmüştü. fakat sonraki yıllarda kuzey ordusunun silah gelişimine yetişemeyen güney savaşta güçsüz taraf haline gelmişti. ayrıca kuzeyin insan gücü, ordudaki asker sayısı üstünlüğüde büyük bir avantajı olmuştu.
1865'te güney ordusu daha fazla dayanamayıp savaştan çekilmiş ve kuzeyin galibiyeti ile sonuçlanmıştı. bu savaşın en önemli özelliği o dönem başkan olan abraham lincoln'ün zencilere özgürlüklerini vermesi olarak görülür. ancak gerçekler bu kadar basit değil tabi.
bu savaşın ardından kuzeydeki güçlü burjuva sınıfı kuzey topraklarınıda paylaşmaya başlamıştı. ve siyahları bu sefer paralı olarak, işçi olarak, köylü olarak çalıştırmaya başlamışlardı. bu durum zenciler için aslında daha kötü bir durum olarak görünmekte idi çünkü zenciler; toprak sahibi beyaz adamdan toprak kiralamak zorunda, kiraladığı toprağa yakın ev kiralamak zorunda, toprağı işlemek için alet edavat kiralamak zorunda idi. yani para kazanmak için beyaz adama para dökmesi gerekiyordu ve asla kar edemiyordu. çünkü toprak sahibi beyazlar muhasebe defterlerinin gizli tutulması konusunda anlaşmış ve böylece zencilerin üretip sattıkları tarım ürünlerinin piyasa değerlerini öğrenmemesini sağlamışlardı. ayrıca bu duruma karşı çıkmasınlar diye zencilerin oy kullanma haklarıda bir kaç sene içinde ellerinden alınmıştı.
amerikan iç savaşı, amerikan kapitalizmi'nin büyümesinde ve abd'nin dünya devi olmasındaki en büyük sebeplerden, temellerden biridir.
devamı için "amerikan kapitalizmi"ni okuyun...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder